BURSA’NIN SEBZE VE MEYVE HALLERİ
Osmanlı Devleti’nde ilk kent hali şehrimizde kurulmuştu. I. Murat Döneminde, Ulucamiin batısında, çevredeki verimli topraklardan sağlanan tarımsal ürünlerin pazarlandığı Kapan Han oluştu. Zamanla, Kapan Han’ın kapasitesi yeterli olmayınca, Tuzpazarı’nın kuzeyinde Tahıl Pazarı (Eski Galle Han), 1670’lerde biraz daha doğuda, eski Atpazarı çevresinde, Yiğit Köhne Camisinin kuzey batısında, Yeni Tahıl Hanı (Yeni Galle Han) kuruldu. Bursalıların tarımsal ihtiyaçları uzun süre buralardan karşılandı.
Bursa Sebze ve Meyve Hal’i, Cumhuriyetin ilk yıllarında Kayhan’da, Kayhan Caddesi’in kuzeyinde idi. Daha sonralara da, Batpazarı’ı yakınlarında şimdiki Tekel Merkez Binası’nın doğusuna, Kayhanboğazı Caddesi ile Yeni Cumhuriyet Caddesi’nin kesiştiği köşeye taşındı. Yoğurt Hali olarak adlandırılan hal, bir yangın sunucu harap olunca 1932’de yeni yerine taşındı. Bu yer, eski Deveciler Mezarlığı’nın batı tarafında, Demirtaşpaşa Endüstri Meslek Lisesi’nin batısında idi, İnönü Caddesi’ne paralel olarak kurulmuştu, derme-çatma barakalardan oluşmaktaydı. Hal, halk arasında Yeni Yoğurthal’i olarak adlandırıldı. Burada, daha sonraki yıllarda( 1942’de) betonarme dükkanlar biçiminde, birbirlerine bitişik 18 dükkanlı sebze-myve hali kuruldu. Bu yeni Yoğurthal’i de 1958’ de, şehrin büyümesi sonucu yetersiz hale gelince yine, yeni bir sebze ve meyve haline ihtiyaç duyuldu. Ankara Yolu üzerinde Elmasbahçlere ile Zafer Mahallesi arasında, eski Mudanya Treni’nin Demirtaş İstasyonu mevkiinde, 48 dönüm alan üzerinde, 60 komisyoncu dükkanı bulunan, “Yenihal” binaları yapıldı. Burada bir parentez açalım, bu yerin sonraki durumu anlatalım: 1959’de, Yoğurthali’nden boşalan dükkanlarının yanına, sağlı-sollu 400 küsur yeni betonarme işyerleri yapıldı; yangın sonrası mağdur durumda kalan, çoğunluğunu bıçakçı esnafının teşkil ettiği, mimare alemcisi, bakırcı, demirci, sobacı…gibi esnaf ve sanatkarlara tahsis edildi. Buraya, yeni dükkanlar dendi, 1959’da, devrin başbakanı Adnan Menderes tarafından açılışı yapıldı. Yeni dükkanlar esnafı, 48 yıl burada üretimlerini sürdürdüler, ta ki 2005’ te Bursaray B etabı çalışmalarına başlanıncaya, mevcut dükkanları yıkılıncaya kadar.
Yenihal’in 1958’de hizmete girmesiyle birlikte, Bursalı kabzımallar yeni yerlerine taşındılar. Ankara Yolu üzerindeki yeni Sebze ve Meyve Hal’i, günde ortalama 35-50 ton arası sebze ve meyve pazarlama kapasitesine rağmen, şehrin büyümeye devam etmesi sonucu, kent nüfusunun 1.5 milyonu aşması üzerine, hizmete cevap veremez duruma geldi, yine, yeni bir sebze ve meyve hali için yer arandı. Bir iki altarnatif üzerinde durulduktan sonra(Gürsu civarı gibi), şehrin batı tarafında, Görükle’de Uludağ Ünüveristesi Kambüsü’nün doğusunda, İzmir çevre yolu üzerinde, yeni bir hal yapımına karar verildi.